Xoắn tinh hoàn (phần 2): Các yếu tố nguy cơ gây xoắn tinh hoàn

1. Tuổi Tác và Yếu Tố Gia Đình

Tuổi: Xoắn tinh hoàn thường gặp nhất ở tuổi trước hoặc trong khi dậy thì. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi nội tiết và giải phẫu, khiến tinh hoàn dễ bị xoắn hơn.
Yếu tố gia đình: Tiền sử gia đình có người từng bị xoắn tinh hoàn cũng là một yếu tố nguy cơ cần lưu ý.

2. Hoàn Cảnh Khởi Phát: Khi Cơ Bìu "Phản Ứng Quá Mức"

Cơ bìu co thắt mạnh là một cơ chế phổ biến dẫn đến xoắn tinh hoàn. Các hoàn cảnh sau đây có thể kích thích sự co thắt này:

Thời tiết lạnh: Nhiệt độ thấp có thể kích thích gây co thắt các sợi cơ bìu, dẫn đến xoắn tinh hoàn.
Sau chấn thương vùng bìu: Khoảng 4 - 10% các trường hợp xoắn tinh hoàn có tiền sử chấn thương vào vùng bìu trước đó.
Hoạt động gắng sức: Các hoạt động như đạp xe, bơi lội, nhảy dù, trượt băng, quan hệ tình dục, bóng đá và bóng bầu dục có thể dẫn đến xoắn tinh hoàn. Khoảng 7% đến 60% người bệnh xoắn tinh hoàn có hoạt động gắng sức trước đó.
Khi ngủ: Đáng ngạc nhiên, xoắn tinh hoàn thường xảy ra vào ban đêm. Nguyên nhân được cho là liên quan đến phản xạ cơ bìu quá mức có liên quan đến sự cương dương về đêm. Khoảng 11% đến 40% trường hợp xảy ra trong khi ngủ.

3. Yếu Tố Giải Phẫu Quyết Định: "Biến Dạng Hình Chuông"

Đây là yếu tố quan trọng nhất và khó nhận biết nhất.

Biến dạng hình chuông (Bell-Clapper Deformity) là một dị tật bẩm sinh khiến tinh hoàn dễ xoay tự do, từ đó dễ bị xoắn.

Bình thường, tinh hoàn được cố định chắc chắn vào mặt trong bìu. Tuy nhiên, ở những người có dị tật này:
Lá thành bao tinh hoàn bao bọc gần như xung quanh thừng tinh.
Tinh hoàn và mào tinh có thể di chuyển tự do bên trong của lá thành bao tinh hoàn.
Khoảng 12% dân số nam giới có biến dạng hình chuông ở một bên tinh hoàn. Đây là nguyên nhân chính gây ra kiểu xoắn phổ biến nhất: Xoắn tinh hoàn trong bao tinh hoàn.

Các cấu trúc cố định tinh hoàn

a: Bình thường

b: Biến dạng hình chuông

c: Dị dạng màng treo tinh hoàn

d: Xoắn tinh hoàn trong bao tinh

Các yếu tố giải phẫu liên quan khác:

4. Nhận Diện Các Kiểu Xoắn Thường Gặp

Xoắn tinh hoàn được phân loại để giúp bác sĩ chẩn đoán và xử trí tốt hơn:

Xoắn trong bao tinh hoàn (Intravaginal): Phổ biến nhất (thường ở trẻ lớn và người lớn) , liên quan đến biến dạng hình chuông.
Xoắn không liên tục (Intermittent): Đau bìu không liên tục, chiếm khoảng 20% các ca xoắn. Dạng này vẫn có nguy cơ xoắn hoàn toàn và cần phẫu thuật cố định tinh hoàn hai bên để loại bỏ triệu chứng.
Xoắn ngoài bao tinh hoàn (Extravaginal): Chỉ xảy ra ở trẻ sơ sinh, tinh hoàn thường đã bị hoại tử từ khi sinh và cần cắt bỏ.